1-8. จกฺขุสุตฺตาทิวณฺณนา

[188-195] เอกวิหารีติ จตูสุปิ อิริยาปเถสุ เอกากี หุตฺวา วิหรนฺโตฯ วิเวกฏฺโฐติ วิวิตฺตฏฺโฐ, เตนาห ‘‘นิสฺสทฺโท’’ติฯ สติยา อวิปฺปวสนฺโตติ สติยา อวิปฺปวาเสน ฐิโต, สพฺพทา อวิชหนวเสน ปวตฺโตฯ อาตาปีติ วีริยสมฺปนฺโนติ สพฺพโส กิเลสานํ อาตาปนปริตาปนวเสน ปวตฺตวีริยสมงฺคีภูโตฯ ปหิตตฺโตติ ตสฺมิํ วิเสสาธิคเม เปสิตจิตฺโต, ตตฺถ นินฺโน ตปฺปพฺภาโรติ อตฺโถฯ หุตฺวา อภาวากาเรนาติ อุปฺปตฺติโต ปุพฺเพ อวิชฺชมาโน ปจฺจยสมวาเยน หุตฺวา อุปฺปชฺชิตฺวา ภงฺคุปรมสงฺขาเตน อภาวากาเรนฯ อนิจฺจนฺติ นิจฺจธุวตาภาวโตฯ อุปฺปาทวยวนฺตตายาติ ขเณ ขเณ อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุชฺฌนโตฯ ตาวกาลิกตายาติ ตงฺขณิกตายฯ วิปริณามโกฏิยาติ วิปริณามวนฺตตายฯ จกฺขุญฺหิ อุปาทาย วิการาปชฺชเนน วิปริณมนฺตํ วินาสํ ปฏิปีฬํ ปาปุณาติฯ นิจฺจปฏิกฺเขปโตติ นิจฺจตาย ปฏิกฺขิปิตพฺพโต เลสมตฺตสฺสปิ อนุปลพฺภนโตฯ ทุกฺขมนฏฺเฐนาติ นิรนฺตรทุกฺขตาย ทุกฺเขน ขมิตพฺพโตฯ ทุกฺขวตฺถุกฏฺเฐนาติ นานปฺปการทุกฺขาธิฏฺฐานโตฯ สตตสมฺปีฬนฏฺเฐนาติ อภิณฺหตาปสภาวโตฯ สุขปฏิกฺเขเปนาติ สุขภาวสฺส ปฏิกฺขิปิตพฺพโตฯ ตณฺหาคาโห มมํการภาวโตฯ มานคาโห อหํการภาวโตฯ ทิฏฺฐิคาโห ‘‘อตฺตา เม’’ติ วิปลฺลาสภาวโตฯ วิราควเสนาติ วิราคคฺคหเณนฯ ตถา วิมุตฺติวเสนาติ วิมุตฺติคฺคหเณนฯ

ปสาทาว คหิตา ทฺวารภาวปฺปตฺตสฺส อธิปฺเปตตฺตาฯ สมฺมสนจารจิตฺตํ ทฺวารภูตมโนติ อธิปฺปาโยฯ

ฉฏฺเฐ อารมฺมเณ เตภูมกธมฺมา สมฺมสนจารสฺส อธิปฺเปตตฺตาฯ

ยถา ปฐมสุตฺเต ปญฺจ ปสาทา คหิตา, น สสมฺภารจกฺขุอาทโย, เอวํ ตติยสุตฺเต น ปสาทวตฺถุกจิตฺตเมว คหิตํฯ น ตํสมฺปยุตฺตา ธมฺมาฯ เอวญฺหิ อวธารณํ สาตฺถกํ โหติ อญฺญถา เตน อปเนตพฺพสฺส อภาวโตฯ สพฺพตฺถาติ สพฺเพสุ จตุตฺถสุตฺตาทีสุฯ ชวนปฺปตฺตาติ ชวนจิตฺตสํยุตฺตาฯ

จกฺขุสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. ธาตุสุตฺตวณฺณนา

[196] อากาสธาตุ รูปปริจฺเฉทตาย รูปปริยาปนฺนนฺติ อธิปฺปาเยน ‘‘เสสาหิ รูป’’นฺติ วุตฺตํฯ นามรูปนฺติ เตภูมกํ นามํ รูปญฺจ กถิตํฯ

ธาตุสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. ขนฺธสุตฺตวณฺณนา

[197] สพฺพสงฺคาหิกปริจฺเฉเทนาติ ธมฺมสงฺคณฺหนปริยาเยนฯ อิธาติ อิมสฺมิํ สุตฺเตฯ เตภูมกาติ คเหตพฺพา สมฺมสนจารสฺส อธิปฺเปตตฺตาฯ

ขนฺธสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปฐมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ทุติยวคฺโค